Het ijzererts maakt al duizenden jaren deel uit van de staalproductie, maar de vraag blijft hoe oude beschavingen erin slaagden staal van uitzonderlijke kwaliteit en kwaliteit te maken, zoals het wootz steel, de Damascus-staal en Kroesstaal, gezien hun basisgereedschap. Maar naarmate de moderne metallurgie vordert, ontdekken we meer over de methoden en materialen die de vroegere staalmakers gebruikten en leren we dat hun technieken verre van primitief waren.
Wat is Wootz Steel?
Wootz Steel behoorde tot de beste ter wereld. Het was het metaal waarmee in de Middeleeuwen wapens als de beroemde Damascusbladen werden gemaakt. Maar Wootzstaal gaat veel verder terug dan de middeleeuwen. De technologie ontstond in het oude India, millennia voordat vele andere culturen er kennis van namen.
Wootz-staal is waarschijnlijk een verkeerde uitspraak of vertaling van het woord “utsa“. – een Sanskriet woord voor fontein of ukku/uruku – het woord voor staal in de Indiase taal van respectievelijk Kannada en oud Tamil. Wootz-staal verwijst naar een koolstofstaal van zeer hoge kwaliteit, dat tussen 1 en 2% koolstof bevat. Van
Wootz-staal wordt gezegd dat het de bron is van de beroemde Damascusbladen.
Het is een soort kroesstaal, d.w.z. een type staal dat wordt geproduceerd door grondstoffen in een smeltkroes te laten
smelten. Vanwege zijn hoge kwaliteit werd Wootz-staal verhandeld in de hele oude en middeleeuwse wereld, waaronder Europa, het Midden-Oosten en China. De kwaliteiten van Wootz-staal waren zeer geschikt voor de vervaardiging van wapens.
De oorsprong van Wootz-staal
Oorsprong in India en Sri Lanka, opgravingen hebben aangetoond dat Wootz-staal al in 300 v. Chr. werd gemaakt.C. en dat het werd gemaakt volgens het crucible process.
Dit is bijvoorbeeld het geval bij de site van Kodumanal, in de deelstaat Tamil Nadu, in het zuiden van India. Archeologen hebben daar een staalindustrieel centrum ontdekt dat dateert uit de Chera-dynastie (opgericht rond de 3e eeuw voor Christus).
De eerste bekende literaire verwijzing naar door de oude Indianen geproduceerd staal is te vinden in de archieven van de veldtocht van Alexander de Grote in dat land. Deze campagne vond plaats tegen het einde van de vierde eeuw voor Christus, en de Griekse heerser zou 100 talenten Indiaas staal aangeboden hebben gekregen.
Wat is een smeltkroes? Wat is zijn bijdrage aan het maken van Wootz-staal?
Een smeltkroes is een vat dat bij zeer hoge temperaturen kan worden gebruikt. Om een smeltkroes te kunnen gebruiken voor het smelten van staal, moet deze een temperatuur bereiken tussen 1300 en 1400 graden Celsius.
Een smeltkroes is een vat dat bij zeer hete temperaturen kan worden gebruikt.
In 300 voor Christus zou de kroes die gebruikt werd voor de bereiding van Wootz-staal gemaakt zijn van klei. Kroesstaal is de benaming voor staal dat volgens deze methode wordt geproduceerd.
Het kroesproces is een van de drie belangrijkste vormen van ijzerbereiding die in de premoderne tijd werden gebruikt, de andere twee zijn de “lage oven” en de “hoogoven”. Het smeltkroesproces omvat de plaatsing van een ijzerbron, zoals laagovenijzer of gesmeed ijzer, en koolstofrijke materialen, zoals houtschilfers, in een kleikroes.
Het smeltkroesproces is een proces waarbij een ijzerbron, zoals laagovenijzer of gesmeed ijzer, en koolstofrijke materialen, zoals houtschilfers, in een kleikroes worden geplaatst.
Wootz-staal: een goed bewaard geheim
De techniek om Wootz-staal te produceren is lang een goed bewaard geheim geweest van de Indiase metaalbewerkers. Zo hadden de Indiërs een monopolie op de productie en export van dit begeerde metaal. In India geproduceerd staal werd in de vorm van blokken geëxporteerd en bereikte plaatsen als de Romeinse wereld in het westen en China in het oosten.
Tijdens de middeleeuwen zou Wootz-staal zijn geëxporteerd naar het Midden-Oosten, waar het zou zijn verwerkt tot Damascus-zwaarden. Dankzij de kruisvaarders, die moslimkrijgers met dit hoogwaardige lemmet tegenkwamen, verspreidde de faam van het Damascuszwaard zich ook naar Europa.
In die tijd kon niets dat in Europa werd geproduceerd concurreren met de kwaliteit van Indiaas Wootz-staal, en India bleef de volgende eeuwen het belangrijkste staalproducerende land. Tegen het einde van de zeventiende eeuw bijvoorbeeld werd Wootz-staal op bijna industriële schaal geproduceerd, toen tientallen duizenden stalen staven van de Coromandelkust naar Perzië werden verscheept.
Het duurde tot het begin van de negentiende eeuw voordat de Europeanen eindelijk een idee kregen hoe Wootz-staal werd geproduceerd. Europese reizigers naar India, zoals Francis Buchanan, Benjamin Heyne en Henry Wesley Volsey, gaven in hun verslagen aan dat de Indianen Wootz-staal produceerden met behulp van een crucible process.
Het duurde tot de 20e eeuw, na tientallen jaren experimenteren, voordat men de wetenschap achter de productie van Wootz-staal begreep. Men kan inderdaad zeggen dat de metallurgen van het oude India technologisch gezien hun tijd ver vooruit waren.