Als je bekend bent met de traditionele Japanse zwaardmakerij, heb je waarschijnlijk wel eens gehoord van tamahagane staal. Het werd ontwikkeld in het feodale Japan en wordt gekenmerkt door een hoog koolstofgehalte, meestal tussen 3 en 4,5%.
Japanse schermers vonden tamahagane een uitzonderlijk metaal voor het maken van zwaarden zoals de katana en tachi. Toch zijn er in de loop van de geschiedenis andere hoogwaardige staalsoorten ontwikkeld, waaronder Damascus staal, Wootz staal en Bulat staal, die we in dit artikel zullen bespreken.
Overzicht van bulat staal
Bulat staal is een soort hoog koolstofstaal ontwikkeld in het middeleeuwse Rusland. Historici geloven dat het eeuwen geleden werd gebruikt door nomaden.
Het was bovendien het belangrijkste staal dat werd gebruikt om de bladen van de Mongoolse infanterie en de soldaten van Genghis Khan te maken. Waarom was bulat staal het favoriete metaal van Khan’s legers?
Net als tamahagane staal en damascus staal, heeft bulat staal een hoog koolstofgehalte. Traditionele stalen wapens waren vaak gevoelig voor schade bij impact. Ze braken
en scheurden, waarna het wapen werd gerepareerd of vervangen.
Zwaarden en andere slagwapens van bulatstaal waren daarentegen sterker, duurzamer en minder gevoelig voor dergelijke schade. Juist daarom begonnen Russische zwaardvechters hun wapens van dit staal te maken
Bulatstaal werd niet alleen gebruikt voor zwaarden en randwapens. Het werd ook gebruikt om geweren te maken vanwege het hoge koolstofgehalte wat het een ideaal materiaal maakte.
Voorheen zouden geweren gemaakt van andere metalen barsten en schade oplopen. Het was een sterker en efficiënter metaal voor het bouwen van geweren – tot de komst du procédé Bessemer, althans.
Bulatstaalproductie
Wat echt interessant is, is dat het exacte proces om bulatstaal te maken in wezen verloren is gegaan in de tijd. Rond de eeuwwisseling van de 19e eeuw begonnen de fasen van het maken van bulatstaal te vervagen. Om te beginnen weten we dat voor het maken van bulatstaal het zwaard of mes in een vat met een kruidenvloeistof moet worden gedompeld, waarna het blad te paard wordt gedragen om in de wind te drogen.
Alle staalsoorten met een hoog koolstofgehalte worden natuurlijk gekenmerkt door een paar basiselementen. Zo bevatten ze meestal puur ijzer eneen cementiet. Cementiet is een harde maar brosse stof, terwijl ijzer vrij zacht is. Door de combinatie van deze elementen ontstaat een nieuw, sterker metaal met een hoog koolstofgehalte.
Omdat het proces verloren is gegaan, wordt er tegenwoordig geen “authentiek” bulatstaal meer geproduceerd. Sommige bulatstalen wapens bestaan nog wel, maar nieuwe kunnen niet meer geproduceerd worden. Er is echter wel de Pegasus Leader collectie die uitzonderlijke bulat messen produceert.